Αν κάτι μπορώ να σάς προσφέρω, σε αυτές τις σελίδες,  είναι η αποσαφήνιση και ο εμπλουτισμός των κριτηρίων σας, βάσει των οποίων πραγματοποιείται η επιλογή ενός ψυχολόγου ή εδραίωση τής ορθής εκτίμηση σας για τον ψυχολόγο σας.

1ο κριτήριο:    Το  ψυχοθεραπευτικό σχήμα

Κατ’ αρχάς, καλείστε να επιλέξετε ένα ψυχοθεραπευτικό σχήμα ή μια ψυχοθεραπευτική προσέγγιση, όπως είναι η  ψυχαναλυτική, συμπεριφορική, γνωσιακή, συστημική κ.α.  Το επιστημονικό υπόβαθρο τού κάθε επαγγελματία, μπορείτε να το εντοπίσετε στην προσωπική του ιστοσελίδα , ή σε μια τηλεφωνική συζήτηση μαζί του.

Αν βρίσκεστε ήδη σε συνεργασία με ένα ψυχολόγο, είναι βαρύνουσας σημασίας να γνωρίζετε το ψυχοθεραπευτικό σχήμα το οποίο ακολουθείτε.

 Κάθε ένα ψυχοθεραπευτικό σχήμα στηρίζεται σε ένα από τα δύο μεγάλα φιλοσοφικά ρεύματα, εκείνο τού ιδεαλισμού και το αντίστοιχο τού υλισμού.   Αν θέλετε, ας αφιερώσετε δύο λεπτά, προκειμένου να σκεφτείτε  ποιο από τα δύο ρεύματα σάς αγγίζει; Ο ιδεαλισμός – σε γενικές γραμμές – θεωρεί  ότι ο κόσμος και τα ψυχικά, στη δική μας περίπτωση, φαινόμενα υπάρχουν ως ιδέα. Ο υλισμός θεωρεί ότι υπάρχουν ως ύλη.

 2ο κριτήριο: Ο χρόνος

Εξίσου σημαντική είναι η επιτακτικότητα τού αιτήματος σας. Πόσο αναγκαία είναι η άμεση επίλυση αυτού; Είναι ένα ερώτημα που καλείσθε να απαντήσετε, εσείς με τον εαυτό σας, σε κατάσταση ψυχραιμίας.

Δευτερευόντως, ποιο είναι το  απαιτητό – από τον ψυχολόγο-  χρονικό διάστημα για την επίλυση του;   Είναι μια ερώτηση, την οποία οφείλετε να μεταφέρετε στον ψυχολόγο σας, είτε κατά την πρώτη συνάντηση σας μαζί του, είτε σε μια επόμενη συνεδρίας σας, σε περίπτωση που  έχετε ήδη  ξεκινήσει την ψυχοθεραπευτική διαδικασία.

Όπως ακριβώς θα ρωτούσατε τον οδοντίατρο σας,  για τη διάγνωση, την αιτία, την πρόγνωση, τη θεραπεία, την προσωπική ενεργητική  σας συμμετοχή-φροντίδα τής πάσχουσας περιοχής, τις απαιτητές επισκέψεις και το ακόλουθο κόστος, αντίστοιχες ερωτήσεις πρέπει  να απευθύνετε σε έναν ψυχολόγο.

Στο σημείο αυτό, μού δίνεται η ευκαιρία να σάς επισημάνω τους κινδύνους των  πολλαπλών, τακτικών συνεδριών.  Αφενός εκείνον τής εξάρτησης σας από μια συνήθεια και δευτερευόντως τον κίνδυνο  να απομακρυνθείτε από το αρχικό σας αίτημα.  Ας υποθέσουμε ότι αρχίζετε  τη συνεργασία σας με ένα ψυχολόγο. Στην πρώτη επίσκεψη σας, καταθέτετε το αίτημα σας, ακόμη και αν αυτό είναι ομιχλώδες. Κάποιες συναντήσεις αργότερα είναι αναγκαίο να αναρωτηθείτε- με τον ψυχολόγο σας- για το στίγμα σας. Επιλύθηκε το αίτημα σας; Τι μάθατε μέχρι εκείνη τη συνεδρία για εσάς;

Είναι τραγικό λάθος να  επισκέπτεσθε ένα ψυχολόγο για να μιλήσετε απλώς. Ο σκοπός των συνεδριών  είναι να προβληματιστείτε, να αναπτύξετε την κριτική σκέψη σε όσα εξιστορείτε, να συνειδητοποιήσετε, να μάθετε, να γνωριστείτε με τον εαυτό σας, να εξελιχθείτε, να αλλάξετε κ.α….. και όχι απλά να διηγηθείτε τα δρώμενα των προηγούμενων ημερών και να αλαφρώσετε  προσωρινά τη διάθεση σας.

 3ο κριτήριο : Τα απαραίτητα  ψυχικά   ‘χαρίσματα’   τού  ψυχολόγου

Ισορροπία :

Είναι η ικανότητα του ψυχολόγου να  μονώνει το συναίσθημα του, να αποφεύγει τις ταυτίσεις και τις συγκρίσεις τού εαυτού του,  με εσάς ή με κάποιον άλλο αναλυόμενο.

Είναι η ικανότητα του, επίσης, να έχει σφαιρική, γρήγορη αντίληψη, μεθοδική και  καθαρή σκέψη.

Είναι η  ικανότητα, τέλος, τής αυτοκριτικής και τού ελέγχου τού υποκειμενισμού στις κρίσεις του.

Ευσυνειδησία -Ενσυναίσθηση:

 Είναι η  ικανότητα του ψυχολόγου να σάς συναισθάνεται, χωρίς να ταυτίζεται μαζί σας. 

Είναι η  επίγνωση  τής βαρύτητας των λόγων του, των συμβουλών του και των συνέπειες αυτών στην ψυχική σας κίνηση,  βραχύ και μακροπρόθεσμα.

Είναι η  συνείδηση των επιρροών που δέχεστε -θετικών, αρνητικών και ουδέτερων- από το περιβάλλον σας. 

Διάθεση για συνεχή μελέτη:

Ο ψυχολόγος είναι κοινωνικός επιστήμονας. Οφείλει να γνωρίζει την ανατομία του ψυχισμού, να τον απασχολεί η κίνηση τής παγκόσμιας οικονομίας, να ενδιαφέρεται για  τη φυσιολογία της κοινωνίας, όπως εκείνη εξελίσσεται στο χώρο και το χρόνο που εσείς κινείστε.

Επαγγελματισμός

 Επαγγελματίας ψυχολόγος είναι  εκείνος που κερδίζει την εμπιστοσύνη και το σεβασμό σας, χωρίς να επιβάλλει όρια στην επικοινωνία σας.

Εκείνος που θέλει  και μπορεί να σάς εξηγήσει τα επιστημονικά του ευρήματα, στη δική σας γλώσσα.

 4ο κριτήριο:   Η προσωπικότητα τού ψυχολόγου

Ξέρετε, η ανάλυση των ανθρώπων δεν είναι μόνον δικαίωμα, προσόν  ή μυστικό των ψυχολόγων.. Ο καθένας  έχει τον τρόπο του να   ’διαβάσει’ την προσωπικότητα τού άλλου, τα κίνητρα του, να ανακαλύψει πιθανές ιδιοτροπίες του… να «νιώσει»  έναν επαγγελματία, να αποφανθεί για το χαρακτήρα του.

Η μέχρι στιγμής, 25ετής εμπειρία, μού δίνει, φαντάζομαι, το δικαίωμα να αποπειραθώ μια αδρή κατηγοριοποίηση των κινήτρων τών ειδικών ψυχικής υγείας.   

1ο κίνητρο : Η  ανθρωπιά.

Στην περίπτωση αυτή θα συναντήσετε  έναν  επαγγελματία, ο οποίος  ενσκήπτει στο πρόβλημα σας  ή την επιθυμία σας, αφουγκράζεται τον πόνο σας, συντάσσεται με τις ανάγκες σας.

Έχει ένα καλοπροαίρετο προστατευτικό λόγο. Πιστεύει πως η ανακούφιση, η εξέλιξη, η ευχαρίστηση σας δεν είναι δικό του κατόρθωμα, αλλά αποτέλεσμα τής συνεργασίας σας.  

Σπανίως χρησιμοποιεί την προστακτική. Αποδίδει μεγάλο σεβασμό στις σκέψεις σας, το λόγο σας και το ρυθμό αυτών. 

Είναι εκείνος ο ψυχολόγος, που σάς μιλάει με τα μάτια του και σάς χαϊδεύει με τη φωνή του.

2ο κίνητρο : Η εξουσία.

Στην περίπτωση αυτή, θα συναντήσετε έναν επαγγελματία, ο οποίος αγαπάει την χρήση τής προστακτικής. Δεν αποκλείεται, κάποια στιγμή,  να νιώσετε ότι σάς τιμωρεί ή σάς επιπλήττει, καθώς  υπήρξατε- στα μάτια του- ασυνεπής.

Θεωρεί τον εαυτό του αυθεντία, η οποία γνωρίζει τον ψυχισμό σας, τις παγίδες και τα αδιέξοδά του καλύτερα από ότι εσείς.   

Πιθανόν, να σάς  υποδεικνύει τρόπους επίλυσης τού προβλήματος σας, απαιτώντας από εσάς την  πιστή εφαρμογή τους.

3ο κίνητρο : Οι  οικονομικές απολαβές

 Στην περίπτωση αυτή, θα συναντήσετε ένα επαγγελματία, ο οποίος φροντίζει περισσότερο να διαφημίσει τις δραστηριότητες του, από ότι φροντίζει την ψυχική σας αρμονία.

Προτείνει  την επίλυση τού αιτήματος σας, μέσω ενός τρόπου επικερδούς για τον ίδιο, χωρίς  να σάς εξηγεί εις βάθους, τα πραγματικά ωφελήματα για εσάς.   

Προς αποφυγή παρερμηνειών, θα ήθελα να διευκρινίσω πως δεν αναφέρομαι στην αποτελεσματικότητα των ψυχολόγων.  

Επί παραδείγματι, προσωπική μου τοποθέτηση είναι ότι η σχέση με έναν ψυχολόγο, στο βαθμό που ο αναλυόμενος τού εκθέτει τη ζωή του, είναι μια σχέση εμπιστοσύνης και ειλικρίνειας. Είναι μια σχέση στην οποία ο αναλυόμενος πρέπει να  νιώθει  άνετα, οικεία και ελεύθερα να εκφραστεί με το δικό του λόγο. Μπορεί, ωστόσο, κάποιοι από εσάς να μην θέλετε την οικειότητα,  να μην σάς ταιριάζει, να μην αποδίδει ένα  ‘φιλικό’ κλίμα,  να επιθυμείτε μια σχέση παρεμφερή με εκείνη του μαθητή – δασκάλου, όπου η ντροπή, ο φόβος απέναντι στην αυθεντία συνυπάρχει με το αίσθημα τής ασφάλειας.

Αντί επιλόγου….

Η διαδικασία ανακάλυψης τού εσωτερικού σας κόσμου μοιάζει με ταξίδι. Σάς επιφυλάσσει συγκινήσεις, έντονα συναισθήματα, βαθιές σκέψεις,  εκπλήξεις, αποκαλύψεις  και αρκετούς κυματισμούς. 

Όσο πιο ανοικτές γίνονται οι  αισθήσεις σας, πιο  καθαρή η σκέψη σας και πιο σταθερή η  διάθεση να γνωριστείτε με τον εαυτό σας, τόσο πιο γλυκό και πολύχρωμο γίνεται το ταξίδι σας.

Με σεβασμό

Μαρία Βακάλη