Η μεγαλύτερη απειλή; Τα σφραγισμένα χείλη! Εκείνα που αποφάσισαν να μην αγωνισθούν για το χαμόγελο τους.
Οι πιο άσχημες ρυτίδες; Εκείνες που δεν τυπώθηκαν στην εσωτερική πλευρά του προσώπου μας..
Πόσο έτοιμοι είμαστε για το Διαφορετικό; Για εκείνο που δεν μάς μοιάζει. Για εκείνο που μάς ξαφνιάζει στο πρώτο του αντάμωμα! Πώς θα το αντικρύσουμε άραγε; Με θαυμασμό; Με φόβο και επιφύλαξη; Με αηδία; Με οίκτο; Με ζεστασιά; Με θυμό; Με αποστροφή; Με ανοχή; Με διάθεση κατανόησης; Με πρόθεση οικειοποίησης του; Με τάση υποταγής; Με ποιες προκαταλήψεις θα το αγγίξουμε;
Αναρωτιόμαστε τι αφήνει στο πέρασμα του ο κορονοϊος;
Ένα ρήγμα βαθύ, επικίνδυνο και … ανομολόγητο: εκείνο που αφορά στη σχέση με τον εαυτό μας, δηλαδή με το χώρο, το χρόνο και το σώμα μας. Το ρήγμα στις σχέσεις μας με τους άλλους έπεται!
Για την φροντίδα και των δύο απαιτείται ψύχραιμη, κριτική σκέψη σε ανόητους εκτροχιασμούς φανατικού τύπου και αντίσταση σε γενικευμένους φόβους που κυκλοφορούν ανερυθρίαστα στις οθόνες μας.
Πανελλήνιες: Μια τελετή ενηλικίωσης, πολύ διαφορετική από ότι φανταζόμαστε! Μια περίοδος προσαρμογής για εφήβους και γονείς.
> Διαβάστε περισσότεραΤελικά, τι ψάχνουμε στις ερωτικές μας σχέσεις;
Το δίκαιο ή την αρμονία; Να αδειάσουμε ή να γεμίσουμε; Να εναντιωθούμε ή να συνυπάρξουμε; Να επιβληθούμε ή να εξελιχθούμε; Εκείνο που γνωρίζουμε ψάχνουμε ή εκείνο που μάς διαφεύγει;
Πώς να επιλέξουμε έναν ψυχολόγο;
Ο έρωτας θυμίζει το μύθο του φοίνικα, που καίγεται για να ξαναζήσει … για να αναστηθεί!
Πείσμα. Ντροπή. Αμφισβήτηση.
Γνωρίζουμε, άραγε, ότι πρόκειται για τα τρία θεμέλια της προσωπικότητας μας;
” Β α ρ ι έ μ α ι” : Η λέξη που νομιμοποιεί την παθητικότητα μικρών και μεγάλων.
> Διαβάστε περισσότεραΚριτική προς τους άλλους: Μια συνήθεια ανθεκτική στο χρόνο, που δίνει κάτι στην ταυτότητα μας. Τι;
Αυτοεκτίμηση :
Ένα κλάσμα με παρονομαστή τις επιθυμίες μας και αριθμητή τις επιτεύξεις μας
Διαβάστε περισσότερα
Προτού αναρωτηθούμε εάν είμαστε « καλοί γονείς » θα βοηθούσε να αναρωτηθούμε απλά « τι είναι γονιός ».
> Διαβάστε περισσότεραΕμείς…. μιλούμε τις λέξεις, αλλά και εκείνες μιλούν με εμάς, για εμάς, σε εμάς.
Μην ψάχνετε το παιδί σας στο ίντερνετ. Μπορείτε να μάθετε περισσότερα από τα ματάκια του, τις σιωπές του …τις εκρήξεις του!
… κάποιες φορές ο λόγος επιστρέφει εναντίον μου. Μιλώ για όσα φοβάμαι ότι είμαι σε β’ ενικό. Μιλώ για όσα θα ήθελα να είμαι σε α’ ενικό. Χάνομαι, μπερδεύομαι! Σωπαίνω και τότε… μού αποκαλύπτομαι!
Δεκαετίες τώρα μάς κυβερνούν με το θυμό, το φόβο και την ανασφάλεια. Αλλά εμείς είμαστε πεπεισμένοι ότι μας «κυβερνά» ο ίδιος ο Θυμός, ο Φόβος και η Ανασφάλεια.
Αντικείμενο μελέτης της διαλεκτικής -Σοβιετικής- ψυχολογίας είναι η ανθρώπινη συνείδηση, η προσαρμογή, η ανάπτυξη της προσωπικότητας μέσω της δραστηριότητας. Οι ψυχικές διαδικασίες είναι συστατικά ενός οργανωμένου όλου του νου, ο οποίος λειτουργεί και εξελίσσεται μέσα σε ένα ιστορικά προσδιορισμένο κοινωνικό-πολιτισμικό περιβάλλον.
Η ψυχική ανάπτυξη δεν είναι μια απλή ποσοτική αύξηση των γνώσεων, των ικανοτήτων και των δεξιοτήτων μας. Πρόκειται για μια διαδικασία κατά την οποία πραγματοποιούνται ποιοτικές αλλαγές, αντιφάσεις και κρίσεις οι οποίες και οριοθετούν τα στάδια τής ανάπτυξης της προσωπικότητας.
Οι ενδοψυχικές, διαπροσωπικές και κοινωνικές συγκρούσεις θεωρούνται κινητήρια δύναμη της ψυχικής μας ανάπτυξης, και όχι ως κάτι που πρέπει να ‘’διαχειριστούμε’ ’και αποφύγουμε.
Οι «ψυχικές διαταραχές» θεωρούνται κοινωνικά φαινόμενα, ”σημεία των καιρών” που διανύουμε και όχι ως νοσήματα που απαιτούν χρόνια φαρμακευτική αγωγή.
Η πιο επικίνδυνη εξάρτηση ; Αλκοόλ, τσιγάρο, σοκολάτα, μαριχουάνα, κοκαΐνη, τα τυχερά παιχνίδια, το καζίνο; κ.α.;
Η εξουσία μήπως;
Κυλά ύπουλα στη ζωή μας, το μεθύσι της άσχημο, η μετάδοση της ανερυθρίαστη, η κατάχρηση της δρόμος χωρίς επιστροφή…
Αρέσκεται στην αναπαραγωγή της!
Θεραπεύεται με την αυτοκριτική και τον αυτοέλεγχο!
Κάποτε ο χρόνος δεν επαρκούσε. Μετά τη συνταξιοδότηση περισσεύει. Μετά την απώλεια του/της συζύγου, μοιάζει χαοτικός. Η αναμέτρηση με το χρόνο είναι ένα παιχνίδι χωρίς διαιτητή, χωρίς προπονητή. Ένα παιχνίδι με τον εαυτό μας. Νικητής εκείνος που θα επιβληθεί στους φόβους του.
Ψυχογενής Ανορεξία:
Ας μάθουμε -τουλάχιστον – τη σωστή ονομασία: Σύνδρομο Αυτό Επιβαλλόμενης Ασιτίας
Κρίση πανικού
Ας την διαφοροποιήσουμε από την κρίση άγχους, την υστερική κρίση, την εγωιστικού τύπου επιμονή, την δυσκαμψία να αποδεχτούμε το νέο, την έλλειψη ψυχραιμίας, την ασφυκτική πίεση του χρόνου. Η πραγματική κρίση πανικού αφορά σε ελάχιστους συμπολίτες μας, που φέρουν συγκεκριμένη ψυχική δομή.
Μαζί δεν κάνουμε και χώρια δεν μπορούμε….
Οι ομοιότητες μάς ενώνουν με τον άλλον. Οι διαφορές με τον εαυτό μας.
Και τα δύο …αναγκαία στοιχεία για την εξέλιξη, τόσο την προσωπική μας, όσο και της σχέσης μας.
Βαριά και ασήκωτα ή ανάλαφρα και απαλά, με αρνητικό ή θετικό πρόσημο, τα επίθετα είναι επικίνδυνα. Βάζουν ετικέτες, μάς ξανά βαπτίζουν, μάς δίνουν ρόλο και ταυτότητα. Κλειδώνουν την εξέλιξη μας σε κατηγορίες, φτιάχνουν στρατόπεδα. Έχουν τη δύναμη να μάς εγκλωβίσουν μια ολόκληρη ζωή.
> Διαβάστε περισσότεραΚάποιοι αναζητούν διέξοδο στις αγωνίες, τα άγχη,τους προβληματισμούς ή τα επίμονα προβλήματα τους με τρόπο αποφασιστικό και κάποιοι με διστακτικό.
Στο γραφείο μου προτείνονται οι ακόλουθοι τρεις τρόπους βοήθειας:
α) ο «Κατευναστικός». Πρόκειται για συνεδρίες που στοχεύουν στην ανακούφιση του ενδιαφερόμενου από ένα βασανιστικό ζήτημα ευκρινώς διατυπωμένο από τον ίδιο ή ασαφές και χαοτικό. Είναι συναντήσεις της μίας ώρας, οι οποίες γίνονται με την συχνότητα που ο ενδιαφερόμενος κρίνει και επιθυμεί.
β) ο «Αναλυτικός». Αποσκοπεί στην σταθερή ψυχική ισορροπία του αναλυόμενου. Σε ένα σταθερό εσωτερικό χαμόγελο. Σε συγκεκριμένο αριθμό συναντήσεων, διάρκειας μίας ώρας η καθεμία, ο ψυχολόγος χρησιμοποιώντας συγκεκριμένα ερωτηματολόγια και ψυχοτεχνικές καλείται να αποσαφηνίσει τον μηχανισμό που δημιουργεί και ενισχύει τα αδιέξοδα του αναλυόμενου. Τού τον καθιστά σαφή και προτείνονται λύσεις- tips που είναι εφικτές και εφαρμόσιμες στην καθημερινότητα τού κάθε αναλυόμενου. Οι συνεδρίες του «ψυχογραφήματος» είναι 6-8.
Στη συνέχεια, εάν συμφωνεί και ο αναλυόμενος, σταδιακά αραιώνει η συχνότητα των συναντήσεων μας. Αυτό συμβαίνει προκειμένου να αποφευχθεί η εξάρτηση απο τον ψυχολόγο, κατάσταση η οποία συχνά αδρανοποιεί τα ψυχικά αντισώματα του αναλυόμενου.
γ) ένας συνδυασμός Κατευναστικού & Αναλυτικού τρόπου. Συχνά επιλέγεται ο συνδυασμός των δύο παραπάνω τρόπων. Αυτό εξαρτάται από τη διάθεση του ενδιαφερόμενου, το χρόνο του, την ιεράρχηση ή επιτακτικότητα των αναγκών του.
Οι ομαδικές συναντήσεις ξεσκεπάζουν τους τρόπους, τα συναισθήματα, ενίοτε τις δυσκολίες και τα βαθύτερα κίνητρα των κοινωνικών μας επαφών με γνωστούς και με αγνώστους.
Φωτίζουν την αντίληψη της εικόνας μας από μία άλλη οπτική γωνία.
Αναδύουν συχνά κρυμμένες κοινωνικές μας δεξιότητες που δεν γνωρίσαμε ποτέ.
Η διάρκεια τής συνάντησης είναι περίπου μιάμιση ώρα και σε κάθε ομάδα συμμετέχουν 4-6 άτομα.
Η ιδιαιτερότητα της ομάδας βρίσκεται αφενός στη συχνότητα επαφών η οποία είναι αραιή και ακαθόριστη και αφετέρου στη σύνθεση της ομάδας, η οποία κάθε φορά απαρτίζεται από διαφορετικά μέλη.
Η μεγαλύτερη τέχνη του ανθρώπου είναι να ζει με κάποιον άλλον, και μάλιστα να ζει αρμονικά και ευχαριστημένα. Κανείς δεν μάς επισήμανε τις δυσκολίες αυτής τής τέχνης. Η ίδια η πραγματικότητα τις καταδεικνύει μέσα από τις αψιμαχίες, τις συγκρούσεις, την αδιαφορία , τους χωρισμούς , το διαζύγιο. Στις συναντήσεις ζεύγους αποσαφηνίζονται τα ‘’ γιατί ‘’ των συγκρούσεων και το ‘’ πώς ‘’της αρμονικής συμβίωσης. Πρόκειται για συναντήσεις που διαρκούν μιάμιση ώρα , ετερόφυλων ή ομόφυλων ζευγαριών.
Είναι στη φύση των γονέων και των κηδεμόνων να συμπεριφέρονται με ευσυνειδησία απέναντι στα παιδιά τους. Να ανησυχούν για το μέλλον τους και να αμφιβάλλουν για την ορθότητα, την αποτελεσματικότητα και τις συνέπειες των δικών τους ενεργειών στον ψυχισμό των παιδιών τους. Κάποιες χρονικές περιόδους αυτά τα συναισθήματα είναι έντονα, αδιάλειπτα και συχνά εγκλωβίζουν τους γονείς.
Στις σχολές γονέων συμμετέχουν 4 ως 5 γονείς με παιδιά σε κοντινά ηλικιακά στάδια ( βρεφικό, νηπιακό, σχολικό, εφηβικό, μετεφηβικό), καθώς και γονείς που βρίσκονται σε παρεμφερείς κοινωνικές καταστάσεις (διαζευγμένοι, ανάδοχοι, μόνοι, ομόφυλοι).
Σε αυτές τις συναντήσεις οι γονείς μαθαίνουν να ελέγχουν το άγχος τους, πριν αυτό γίνει διαλυτικό για την οικογένεια και το παιδί. Επιπλέον μαθαίνουν μεθόδους αναγνώρισης, ιεράρχησης και επίλυσης των καθημερινών τους προβλημάτων σε σχέση με το παιδί.
Η δομή της ομάδας παραμένει σταθερή κατά τη διάρκεια της χρονιάς.
Οι συναντήσεις πραγματοποιούνται κάθε 15 ή 20 ημέρες και έχουν διάρκεια μιάμιση ώρα.
Κάποιες χαμηλές επιδόσεις στα μαθήματα, μια μικρή παρότρυνση από τη δασκάλα, ο γονεϊκός φόβος που πάντα παραμονεύει, ένας αναιτιολόγητος διαπληκτισμός μεταξύ συμμαθητών, ένας σχολικός εκφοβισμός, και κάπως έτσι ο ψυχολόγος γίνεται σιγά σιγά μέρος της ζωής του παιδιού (κατάσταση προς την αναγκαιότητα και συχνότητα τής οποίας διατηρώ τις μικρές μου επιφυλάξεις).
Ως στάδια εφαρμογής της μεθόδου που προτείνεται στο γραφείο μου :
α) Δύο έως τρεις συναντήσεις με τους γονείς (μαζί ή χωριστά ανάλογα με την κοινωνική τους κατάσταση) προκειμένου να ληφθεί ένα πλήρες ιστορικό του παιδιού.
β) Μία έως δύο συναντήσεις με το παιδί, με σκοπό την καταγραφή και αιτιολόγηση των αιτημάτων.
γ) Μία συνάντηση με τους γονείς (μαζί ή χωριστά ανάλογα με την κοινωνική τους κατάσταση) στην οποία περιγράφονται τα πορίσματα και δίνονται σαφείς κατευθύνσεις για τη γρήγορη και σταθερή απεμπλοκή από το πρόβλημα.
δ) Μία συνάντηση κάθε 20 ή 30 ημέρες με τους γονείς(μαζί ή χωριστά) προκειμένου να αναφέρονται προβληματισμοί, δυσκολίες, αντιστάσεις των ίδιων καθώς και νέα δεδομένα για την καθημερινότητα τού παιδιού.
ε) Μία συνάντηση με το παιδί κάθε 4 ή 5 μήνες ως follow-up μέχρι να σιγουρευτούμε ότι εξαλείφθηκε η συμπεριφορά που μάς προβλημάτιζε.
Κάθε συνάντηση με τους γονείς διαρκεί μιάμιση ώρα. Κάθε συνάντηση με το παιδί διαρκεί μια ώρα.
Η εφηβεία είναι η περίοδος της διαμόρφωσης της ταυτότητας .
Η συχνή αμφισβήτηση των ικανοτήτων, της εικόνας, των επιλογών καθιστά του εφήβους ευάλωτους στις κριτικές, αιχμηρούς στις αντιδράσεις τους, και θολωμένους ως προς την πορεία τους.
Συχνά θέματα συζήτησης των εφήβων με τον ψυχολόγο είναι οι προβληματισμοί, οι αμφιθυμίες, οι ανησυχίες περί της κοινωνικοποίησης, οι αγωνίες περί της διαφοροποίησης τους, οι δισταγμοί ή οι αμφιβολίες για την σεξουαλικότητα τους, η αίσθηση ενός χάους στη σκέψη τους, οι φόβοι για τις εξετάσεις, οι ανησυχίες για το μέλλον τους, η δυσκολία της απόφασης, οι συνεχείς συγκρούσεις με τους γονείς τους.
Οι συνεδρίες έχουν τη συχνότητα που επιθυμεί ο έφηβος.
Η διάρκεια κάθε συνεδρίας είναι περίπου μία ώρα.
Οι Σχολές Εκπαιδευτικών γεννιούνται στις συνθήκες τής πανδημίας, τού επιβεβλημένου εγκλεισμού, τής αναγκαστικής προσαρμογής δασκάλων και μαθητών σε ένα νέο τρόπο εκπαίδευσης.
Στους μήνες του εγκλεισμού, οι εκπαιδευτικοί όλων των βαθμίδων, αναγκάζονται σε μία διδασκαλία χωρίς τη συναισθηματική ανταπόκριση τού μαθητή, χωρίς την παραμικρή ηθική ανάδραση, σε έναν εξαντλητικό μονόλογο, χωρίς αλληλεπίδραση. Άθελα τους, υποβάλλονται σε μια διαδικασία ψυχικής αποδυνάμωσης που εκφράζεται με εκρήξεις θυμού, αίσθημα ανεπάρκειας, ματαίωσης, με την ανεπιθύμητη επίσκεψη των ενοχών ή τής μόνιμης σύγχυσης, ενίοτε με διάθεση παραίτησης, ή με προσωπικές ψυχοσωματικές εκδηλώσεις!
Επιστρέφουν στα θρανία και εξακολουθούν να ‘’μην ακούγονται’’. Μόνο που τώρα δεν ευθύνεται μηδέ η κακή σύνδεση, μηδέ τα χαλασμένα μικρόφωνα. Ο λόγος τους δεν έχει την ίδια βαρύτητα. Η κιμωλία δεν ‘’γράφει’’ στον πίνακα. Καλούνται να φορέσουν έναν άδειο ρόλο, τον οποίο αναπόφευκτα γεμίζουν με φωνές και απότομες προστακτικές προς τα παιδιά. Καλούνται να προσαρμοστούν για δεύτερη φορά σε ένα πρωτόγνωρο περιβάλλον, με μαθητικές εκρήξεις άλλης ποιότητας και υφής, με παιδιά απειθάρχητα, ατίθασα και αντιδραστικά προς κάθε μορφή εξουσίας, έτοιμα να απαξιώσουν τη γνώση και το φορέα αυτής, να εκτονώσουν την καταπιεσμένη τους ενεργητικότητα, τη δυσκολία επαναπροσαρμογής και κοινωνικοποίησης τους στον εκπαιδευτικό. Και εκείνοι; Επιφορτίζονται και με το επιτακτικό καθήκον να ηρεμήσουν τους μαθητές και να απαιτήσουν τη γρήγορη επιστροφή τους, στους «κανονικούς ρυθμούς», όπως υπαγορεύονται από το άγχος της «διδακτέας ύλης».
Στις «σχολές εκπαιδευτικών» συμμετέχουν, είτε δια ζώσης, είτε διαδικτυακά, 5-6 εκπαιδευτικοί τής ίδιας βαθμίδας, που απασχολούνται σε παρεμφερείς δομές (π.χ. σχολείο φροντιστήριο, ιδιαίτερα μαθήματα κ.α.).
Σε αυτές τις συναντήσεις φροντίζουμε την ψυχική ισορροπία των εκπαιδευτικών (π.χ. έλεγχος άγχους, θυμού κ.λπ.) καθώς και την προσαρμογή μας στη νέα ψηφιακή κοινωνία. Μαθαίνουμε, επίσης τις μεθόδους αναγνώρισης, ιεράρχησης και επίλυσης (αυτό που ονομάζεται ‘’διαχείριση’’) των καθημερινών προβλημάτων που εμπεριέχει η συνύπαρξη τους με τους μαθητές. Ακολουθώντας, παράλληλα τις αρχές του Λεβ Βιγκότσκι και του Πάολο Φρέιρε θέτουμε σε πρακτικό επίπεδο τού σήμερα, τις βάσεις τής ψυχοπαιδαγωγικής μας διαδικασίας.
Οι συναντήσεις μας πραγματοποιούνται κάθε δεκαπέντε ή είκοσι ημέρες και έχουν διάρκεια δύο ως τρεις ώρες.
Βασιλίσσης Σοφίας 137
Αθήνα 11521
Χάρτης >
+30 210 6468 333
mmavakal@yahoo.gr
Αν κάτι θυμάμαι ως παιδί είναι μια ασίγαστη δίψα να ακούω τους άλλους να εξιστορούν αποσπάσματα από τις ζωές τους. Παιδικοί έρωτες, εφηβικά φλερτ, γάμοι, γεννήσεις, χαρές, διάπλατα χαμόγελα, γιορτές αλλά και αποτυχίες, απογοητεύσεις, άγχη, αγωνίες, θάνατοι, βαθιές στεναχώριες ζωντάνευαν μπροστά μου σαν παραμύθια.
Στα χρόνια της εφηβείας μου ήμουν σχεδόν σίγουρη ότι με συγκινεί περισσότερο ο πόνος των ανθρώπων. Ιδιαίτερα, εκείνος που δρα υπόκωφα. Εκείνος που δε λέγεται, που δεν εξιστορείται, που κρύβεται βαθιά μέσα στη σιωπή. Εκείνος που ακινητοποιεί το βλέμμα, σφραγίζει τα χείλη και ταλαντεύει το σώμα .
Ήθελα να υπηρετήσω τον Άνθρωπο. Να φωτίζω το χαμόγελο του όταν η ζωή το σβήνει. Ακροβατώντας ανάμεσα στο Λόγο και τη Σιωπή βρέθηκα στο Πάντειο Πανεπιστήμιο. Στο νεοσύστατο τότε τμήμα Ψυχολογίας κατάλαβα ότι για να προσφέρω έπρεπε πρωτίστως να μελετήσω την Φύση τού Ανθρώπου και στη συνέχεια να αποκτήσω καθαρή αντίληψη, ορθή σκέψη και μονωμένο συναίσθημα .
Μετά το πτυχίο προσέγγισα και φοίτησα σε διάφορα ψυχοθεραπευτικά σχήματα. Με συνεπήρε ιδιαιτέρως εκείνο της Συμπεριφοριστικής και Γνωσιακής προσέγγισης. Ωστόσο η εφαρμογή του στο Ελληνικό χώρο μού έμοιαζε ημιτελής, μακροχρόνια, πολυέξοδη και ενίοτε κουραστική για τον εκάστοτε αναλυόμενο.
Αναζητούσα στα διαβάσματά μου μια ψυχολογία που να εφαρμόζει στην Ελληνική σκέψη, να αγκαλιάζει το Ελληνικό συναίσθημα. Βρέθηκα μπροστά σε αυτό που λέγεται «Διαλεκτική Ψυχολογία». Μεταφράζοντας τη θεωρία στην πράξη δημιουργήθηκε για πρώτη φορά στην χώρα μας , από την υπογράφουσα, μια σειρά ερωτηματολογίων και ψυχοτεχνικών που στοχεύουν στην ανάδειξη ενός ψυχογραφήματος, μίας «ψυχικής ακτινογραφίας». Αυτό που λέμε «να γνωρίσω τον εαυτό μου». Στη γνώση αυτής της ακτινογραφίας στηρίζεται κάθε συνειδητή προσπάθεια αλλαγής μας.
Αναγκαία για την εφαρμογή αυτού του μοντέλου ψυχολογικής προσέγγισης υπήρξε η κλινική και κοινωνική εμπειρία που απέκτησα παρατηρώντας, αναλύοντας και μελετώντας ψυχιατρικά και νευρολογικά πάσχοντες, νοσηλευόμενους στα αντικαρκινικά νοσοκομεία της Αθήνας, κοινωνικά ευπαθείς ομάδες όπως άνεργοι, μετανάστες, κακοποιημένες γυναίκες, έγκλειστοι, φυλακισμένοι.
Σήμερα, οι προβληματισμοί, τα συναισθηματικά και ψυχολογικά άλγη που μπορεί να παγιδεύουν, να εγκλωβίζουν ως και να απειλούν την επιβίωση σας σε ατομικό, δυαδικό και ομαδικό επίπεδο είναι η καθημερινή μου ενασχόληση.
Η εμπιστοσύνη σας με καθιστά μάχιμη και δυναμική. Το χαμόγελο σας δεν φωτίζει μόνον τα δικά σας πρόσωπα αλλά και τον δικό μου δρόμο ως κοινωνικό επιστήμονα. Είναι μια τεράστια ηθική ικανοποίηση και για τους δύο μας. Για εσάς που με εμπιστευτήκατε, για εμένα που σάς φρόντισα.