Η μεγαλύτερη απειλή; Τα σφραγισμένα χείλη! Εκείνα που αποφάσισαν να μην αγωνισθούν για το χαμόγελο τους.
Οι πιο άσχημες ρυτίδες; Εκείνες που δεν τυπώθηκαν στην εσωτερική πλευρά του προσώπου σας..
Καλείστε να αντιμετωπίσετε τον εργοδότη σας, τα παιδιά σας, τις εξετάσεις, τον καρκίνο, τον πεθερό σας.. το άγχος σας!
Τόσα μέτωπα στήσατε απέναντι σας!
Πώς να ξεγλιστρήσετε από το άγχος;
Πείσμα: Η ανεπεξέργαστη ύλη τής βούλησης.
Ντροπή : Η παρεξηγημένη όψη τής κοινωνικότητας
Αμφισβήτηση: Η άλλη πλευρά της ωριμότητας και της εξέλιξης.
Με ποια χρώματα θα ζωγραφίζατε την ερωτική σας σχέση;
Ο έρωτας θυμίζει το μύθο του φοίνικα, που καίγεται για να ξαναζήσει … για να αναστηθεί!
Πώς μπορείτε να βοηθήσετε κάποιον που αγαπάτε;
Μήπως, με τον τρόπο που εκείνος επιθυμεί και όταν ..εκείνος το ζητήσει;
Η πραγματική βοήθεια εμπεριέχει το σεβασμό στον άλλον! Κυρίως, το σεβασμό στο ρυθμό του!
Διαφορετικά, αυτό που προσφέρετε μπορεί να εκληφθεί ως κηδεμονία, καθοδήγηση. Ενδέχεται να χαϊδεύει περισσότερο μια αυταρχική, εξουσιαστική συμπεριφορά παρά να αγκαλιάζει ειλικρινά τον άνθρωπο σας.
Το πρώτο σας παιδί δεν είναι εκείνο που γεννήθηκε.
Είναι η ίδια σας η σχέση.
Μην την αμελήσετε για χάρη τού παιδιού!
Κριτική προς τους άλλους: Μια συνήθεια ανθεκτική στο χρόνο, η οποία πάντα κάτι προσθέτει στην ταυτότητα σας, κάτι αφαιρεί από την ψυχική σας ισορροπία!
Αυτοεκτίμηση :
Ένα κλάσμα με παρονομαστή τις επιθυμίες μας και αριθμητή τις επιτεύξεις
Τι σκοπεύετε να κάνετε με τα αποπροσανατολισμένα σχόλια; Ξέρετε! Με εκείνα που αφορούν στον Χ αλλά ξεστομίζονται σε όλους τους άλλους, πάρεξ του άμεσα ενδιαφερόμενου…
Προτού αναρωτηθείτε εάν είστε «καλοί γονείς», ας απαντήσετε στο ερώτημα «τι είναι γονιός»
Μην ψάχνετε το παιδί σας στο ίντερνετ. Κοιτάξετε τα ματάκια του, ερμηνεύστε τις σιωπές του, διαβάστε ις εκρήξεις του!
Κάποιες φορές ο λόγος επιστρέφει εναντίον σας. Μιλάτε για όσα φοβάστε ότι είστε στον β’ ενικό. Για όσα θα θέλατε να είστε στον α’ ενικό. Αν πράγματι θέλετε να σάς κατανοήσετε, επιλέξτε τη σιωπή!
Ο ρόλος τών γονέων είναι να προστατεύει το παιδί του, ανεξαρτήτου ηλικίας!
Το ερώτημα είναι : “Από τι;”
…Από τον ίδιο του το χαρακτήρα!!
Δεκαετίες τώρα σάς κυβερνούν με το θυμό, το φόβο, την ανασφάλεια. Αλλά εσείς είστε πεπεισμένοι ότι σάς ‘κυβερνά’ ο ίδιος ο θυμός, ο φόβος και η ανασφάλεια.
Το πιο σημαντικό έγγραφο για την έκδοση ενός διαζυγίου;
Η συναισθηματική αποκόλληση.
Τα συναισθηματικά υπολείμματα αποδεικνύονται απειλητικά τόσο για εσάς τους ίδιους, ως γονείς, όσο και για τα παιδιά σας!
Η πιο επικίνδυνη εξάρτηση; Αλκοόλ, τσιγάρο, σοκολάτα, μαριχουάνα, κοκαΐνη, τα τυχερά παιχνίδια, το καζίνο, η εργασία, το παιδί; κ.α.;
Μήπως η εξουσία;
Κυλά ύπουλα στη ζωή σας, το μεθύσι της άσχημο, η μετάδοση της ανερυθρίαστη, η κατάχρηση της δρόμος χωρίς επιστροφή..
Αρέσκεται στην αναπαραγωγή της!
Κάποτε ο χρόνος δεν επαρκούσε. Μετά τη συνταξιοδότηση περισσεύει. Μετά την απώλεια του/της συζύγου, μοιάζει χαοτικός. Η αναμέτρηση με το χρόνο είναι ένα παιχνίδι χωρίς διαιτητή, χωρίς προπονητή. Ένα παιχνίδι με τον εαυτό σας. Νικητής εκείνος που θα επιβληθεί στους φόβους του.
Ψυχογενής Ανορεξία:
Ας μάθετε -τουλάχιστον – τη σωστή ονομασία: Σύνδρομο Αυτό Επιβαλλόμενης Ασιτίας
Κρίση πανικού
Ας την διαχωρίσετε από την κρίση άγχους, την υστερική κρίση, την εγωιστικού τύπου επιμονή, την δυσκαμψία προς το νέο, την έλλειψη ψυχραιμίας, την ασφυκτική πίεση του χρόνου. Η πραγματική κρίση πανικού αφορά σε ελάχιστους, που φέρουν συγκεκριμένη ψυχική δομή.
..Και αν σάς ζητούσα να ξεχωρίσετε δύο, ως τα πιο αγαπημένα σας φαγητά, ποτά, γλυκά, είδη μουσικής, ταινίας, βιβλίου, ενδυμασίας, αυτοκινήτου, μηχανής ;
…..
Δύο αγαπημένες σας λέξεις;
Αντικείμενο μελέτης της Διαλεκτικής Σοβιετικής Ψυχολογίας είναι η ανθρώπινη συνείδηση, η προσαρμογή, η ανάπτυξη της προσωπικότητας μέσω της δραστηριότητας. Οι ψυχικές διαδικασίες είναι συστατικά ενός οργανωμένου όλου του νου, ο οποίος λειτουργεί και εξελίσσεται μέσα σε ένα ιστορικά προσδιορισμένο κοινωνικό-πολιτισμικό περιβάλλον.
Η ψυχική ανάπτυξη δεν είναι μια απλή ποσοτική αύξηση των γνώσεων, των ικανοτήτων και των δεξιοτήτων μας. Πρόκειται για μια διαδικασία κατά την οποία πραγματοποιούνται ποιοτικές αλλαγές, αντιφάσεις και κρίσεις οι οποίες και οριοθετούν τα στάδια τής ανάπτυξης της προσωπικότητας.
Οι ενδοψυχικές, διαπροσωπικές και κοινωνικές συγκρούσεις θεωρούνται κινητήρια δύναμη της ψυχικής μας ανάπτυξης, και όχι κάτι που πρέπει να ‘διαχειριστείτε’ ή να αποφύγετε.
Οι «ψυχικές διαταραχές» θεωρούνται κοινωνικά φαινόμενα, σημεία των καιρών που διανύουμε και όχι νοσήματα που απαιτούν χρόνια φαρμακευτική αγωγή.
Για όλους όσοι αναζητούν διέξοδο στους προβληματισμούς του και τα προβλήματα του, για όλους όσοι επιθυμούν να ελέγχουν αποτελεσματικότερα την ψυχική τους κίνηση..
Μπορώ να σάς βοηθήσω με τρείς τρόπους:
α) «Κατευναστικός».
Στοχεύει στην ανακούφιση σας από ένα βασανιστικό ζήτημα. Πολύ συχνά, μια συνάντηση είναι επαρκής. Αν όχι, εσείς ορίζετε τη συχνότητα των συνεδριών αυτών.
β) «Αναλυτικός».
Αποσκοπεί στην βαθύτερη γνωριμία με τον εαυτό σας, καθώς και τον έλεγχο αυτού. Μέσα από συγκεκριμένα – δημιουργημένα από εμένα- ερωτηματολόγια ψάχνω τον μηχανισμό που σάς κινεί και κάτω από συγκεκριμένες συνθήκες σάς οδηγεί σε φαύλο κύκλο. Δεν με ενδιαφέρει ο ορισμός αυτού που σάς συνέβη (π.χ. ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή) αλλά ο μηχανισμός, ο οποίος ερήμην σας, σάς παγιδεύει, σάς οδηγεί στις ίδιες κινήσεις και σάς εγκλωβίζει.
Δομή αυτού τού τύπου συνεδριών
1η συνεδρία
Γνωριμία και καταγραφή του αιτήματος σας
2η –7η συνεδρία
Διαδικασία εύρεσης αυτής της ψυχικής ακτινογραφίας, τού μηχανισμού δηλαδή.
Απαιτεί τη συμμετοχή σας σε συγκεκριμένα ερωτηματολόγια και ψυχοτεχνικές, βασισμένα στην Διαλεκτική Σοβιετική ψυχολογία.
8η συνεδρία
Παρουσίαση του μηχανισμού, ή της ψυχικής ακτινογραφίας ή του ψυχολογικού προφίλ σας. Συζήτηση πάνω σε αυτό.
Σάς δίνω συγκεκριμένες πρακτικές και άμεσα εφαρμόσιμες προτάσεις προς την επίλυση τού προβλήματος σας.
9η συνεδρία
Οι συναντήσεις μας αραιώνουν – στο βαθμό που και εσείς το επιθυμείτε. Προτείνεται μία συνάντηση το μήνα και μετά το πέρας 3 μηνών μία συνάντηση ανά δύο μήνες κλπ. Αυτό γίνεται αφενός προς την αποφυγή εξάρτησης σας από εμένα και αφετέρου επειδή θεωρώ ότι ο αγώνας για την ψυχική ισορροπία είναι προσωπικά δικό σας στοίχημα. Η παρουσία μου είναι σταθερά δίπλα σας, όταν και όσο με χρειαστείτε.
γ) ο συνδυασμός του κατευναστικού και αναλυτικού τρόπου.
Μπορείτε να τον επιλέξετε όταν χρειάζεστε μια άμεση ανακούφιση ή ένα ξεκαθάρισμα τού χάους που κυριαρχεί στο μυαλό σας και την ίδια στιγμή αναζητάτε μια βαθύτερη βουτιά στην εσωτερική σας κίνηση.
Πώς σάς βλέπουν οι άλλοι; Ποια η θέση που λαμβάνεται σε μια ομάδα;Ποιες οι δυσκολίες επικοινωνίας σας ; Με ποιους; Γιατί; Πιθανά κοινωνικά χαρίσματα σας, τα οποία αγνοούσατε; Πως θα χαρακτηρίζατε την ικανότητα προσαρμογή σας; Πόσο ενεργά είναι τα κοινωνικά σας αντανακλαστικά; Τι κρύβεται πίσω από την ντροπή, το δισταγμό, την άνεση κατά την επαφή σας με τους άλλους; Πώς αντιδράτε στη ματαίωση; Στην απόρριψη; Στην αποδοκιμασία; Πόσο ενεργά είναι τα ψυχικά σας αντισώματα; Πώς παρουσιάζεται τον εαυτό σας; Πώς τον προστατεύεται; Πότε; Πόσο άμεσοι είσθε; Τι σάς αναστέλλει από την ευθύτητα τού λόγου σας;
Τα ερωτήματα αυτά δεν απαντώνται απλά και μόνον με τη συμμετοχή σας σε μια ομαδική συνάντηση. Θεωρώ απαραίτητο τον αναστοχασμό σας – σε μια επόμενη ατομική συνεδρία- τη συνειδητοποίηση τού τι κάνετε, πώς λειτουργείτε και την αναθεώρηση τού τρόπου με τον οποίο συσχετίζεσθε!
Η απόφαση συμμετοχής σας σε κάποια ομάδα είναι κοινή, ημών των δύο. Στην περίπτωση όπου χρειαστεί, δεν έχει μηδέ τακτικότητα, μηδέ πυκνότητα. Οι ομάδες συγκροτούνται έτσι ώστε τα μέλη τους να προσιδιάζουν στα πρόσωπα της δικής σας καθημερινότητας, για αυτό το λόγο και δεν απαρτίζονται - σχεδόν ποτέ- από τα ίδια πρόσωπα.
Η μεγαλύτερη τέχνη του ανθρώπου είναι να ζει με κάποιον άλλον, και μάλιστα να ζει αρμονικά και ευχαριστημένα. Κανείς δεν σάς επισήμανε τις δυσκολίες αυτής τής τέχνης. Η ίδια η πραγματικότητα τις καταδεικνύει μέσα από τις αψιμαχίες, τις συγκρούσεις, την αδιαφορία , τους χωρισμούς , το διαζύγιο. Στις συναντήσεις ζεύγους αποσαφηνίζονται τα ‘’ γιατί ‘’ των συγκρούσεων και το ‘’ πώς ‘’της αρμονικής συμβίωσης. Πρόκειται για συναντήσεις που διαρκούν μιάμιση ώρα , ετερόφυλων ή ομόφυλων ζευγαριών.
Είναι στη φύση των γονέων και των κηδεμόνων να συμπεριφέρεστε με ευσυνειδησία. Να ανησυχείτε για το μέλλον τους και να αμφιβάλλετε συχνά για την ορθότητα, την αποτελεσματικότητα και τις συνέπειες των δικών σας ενεργειών στον ψυχισμό των παιδιών σας.
Στις σχολές γονέων συμμετέχετε 4 ως 5 γονείς με παιδιά σε κοντινά ηλικιακά στάδια ( βρεφικό, νηπιακό, σχολικό, εφηβικό, μετεφηβικό), ή/και γονείς που βρίσκεστε σε παρεμφερείς κοινωνικές καταστάσεις (διαζευγμένοι, ανάδοχοι, μόνοι, ομόφυλοι).
Σε αυτές τις συναντήσεις μαθαίνετε:
• Βασικές αρχές της ψυχικής κίνησης των παιδιών σας
• Να ελέγχετε το άγχος σας, πριν αυτό γίνει διαλυτικό για την οικογένεια και το παιδί
• Μεθόδους αναγνώρισης, ιεράρχησης και επίλυσης των καθημερινών τους προβλημάτων σε σχέση με το παιδί.
Μαθησιακές δυσκολίες, αδυναμία συγκέντρωσης τής προσοχής, μια μικρή παρότρυνση από τη δασκάλα, ο γονεϊκός φόβος που πάντα παραμονεύει, μια διάγνωση απο το Κεδασυ, ένας σχολικός εκφοβισμός και κάπως έτσι ο ψυχολόγος γίνεται σιγά σιγά μέρος της ζωής του παιδιού.
Δομή των συναντήσεων:
α) Μια συνάντηση με τους γονείς (μαζί ή χωριστά ανάλογα με την κοινωνική τους κατάσταση) προκειμένου να ληφθεί ένα πλήρες ιστορικό του παιδιού, καθώς και να καταγραφούν τα αιτήματα.
β) Μία συνάντηση με το παιδί, με σκοπό την καταγραφή και αιτιολόγηση των αιτημάτων.
γ)Επικοινωνία με τους εκπαιδευτικούς και τους λοιπούς ειδικούς που φροντίζουν το παιδί, με σκοπό την έναρξη συνεργασίας.
δ) Μία συνάντηση με τους γονείς στην οποία περιγράφονται τα πορίσματα και δίνονται σαφείς κατευθύνσεις για τη γρήγορη και σταθερή απεμπλοκή από το πρόβλημα.
ε) Μία συνάντηση κάθε 20 ή 30 ημέρες με τους γονείς(μαζί ή χωριστά) προκειμένου να αναφέρονται προβληματισμοί, δυσκολίες, αντιστάσεις των ίδιων καθώς και νέα δεδομένα για την καθημερινότητα τού παιδιού.
στ)Σταθερή συνεργασία με τη διεπιστημονική ομάδα.
ζ) Μία συνάντηση με το παιδί κάθε 5 ή 6 μήνες ως follow-up μέχρι να βεβαιωθούμε ότι εξαλείφθηκε η συμπεριφορά που σάς προβλημάτιζε.
Η εφηβεία είναι η περίοδος της διαμόρφωσης της ταυτότητας .
Η συχνή αμφισβήτηση των ικανοτήτων, της εικόνας, των επιλογών καθιστά του εφήβους ευάλωτους στις κριτικές, αιχμηρούς στις αντιδράσεις τους, και θολωμένους ως προς την πορεία τους.
Συχνά θέματα συζήτησης των εφήβων με τον ψυχολόγο είναι οι προβληματισμοί, οι αμφιθυμίες, οι ανησυχίες περί της κοινωνικοποίησης, οι αγωνίες περί της διαφοροποίησης τους, οι δισταγμοί ή οι αμφιβολίες για την σεξουαλικότητα τους, η αίσθηση ενός χάους στη σκέψη τους, οι φόβοι για τις εξετάσεις, οι ανησυχίες για το μέλλον τους, η δυσκολία της απόφασης, οι συνεχείς συγκρούσεις με τους γονείς τους.
Οι συνεδρίες έχουν τη συχνότητα που επιθυμεί ο έφηβος.
Οι Σχολές Εκπαιδευτικών γεννιούνται στις συνθήκες τής πανδημίας, τού επιβεβλημένου εγκλεισμού, τής αναγκαστικής προσαρμογής δασκάλων και μαθητών σε ένα νέο τρόπο εκπαίδευσης.
Στους μήνες του εγκλεισμού, κάποιοι από εσάς, ως εκπαιδευτικοί, αναγκαστήκατε σε μία διδασκαλία χωρίς τη συναισθηματική ανταπόκριση τού μαθητή, χωρίς την παραμικρή ηθική ανάδραση, σε έναν εξαντλητικό μονόλογο, χωρίς αλληλεπίδραση. Άθελα σας, υποβληθήκατε σε μια διαδικασία ψυχικής αποδυνάμωσης που εκφράζεται με εκρήξεις θυμού, αίσθημα ανεπάρκειας, ματαίωσης, με την ανεπιθύμητη επίσκεψη των ενοχών ή τής μόνιμης σύγχυσης, ενίοτε με διάθεση παραίτησης, ή με προσωπικές ψυχοσωματικές εκδηλώσεις!
Επιστρέφετε στα θρανία, αλλά η φωνή σας εξακολουθεί να μην ακούγεται! Ούτε η κακή σύνδεση φταίει, ούτε τα χαλασμένα μικρόφωνα. Ο λόγος σας δεν έχει την ίδια βαρύτητα. Η κιμωλία δεν ‘’γράφει’’ στον πίνακα. Κάποιοι από εσάς καλείστε να φορέσετε έναν άδειο ρόλο, τον οποίο αναπόφευκτα γεμίζετε με φωνές και απότομες προστακτικές προς τα παιδιά. Καλείστε να προσαρμοστείτε, για δεύτερη φορά, σε ένα αλλιώτικο περιβάλλον, με μαθητικές εκρήξεις άλλης ποιότητας και υφής, με παιδιά απειθάρχητα, ατίθασα και αντιδραστικά προς κάθε μορφή εξουσίας, έτοιμα να απαξιώσουν τη γνώση και το φορέα αυτής, να εκτονώσουν την καταπιεσμένη τους ενεργητικότητα σε εσάς. Και εσείς; Επιφορτίζεσθε με ένα ακόμη καθήκον, εκείνο τού να ηρεμήσετε τους μαθητές και να απαιτήσετε τη γρήγορη επιστροφή τους, στους «κανονικούς ρυθμούς», όπως υπαγορεύονται από το άγχος της «διδακτέας ύλης».
Στις «σχολές εκπαιδευτικών» μπορείτε να συμμετάσχετε, είτε δια ζώσης, είτε διαδικτυακά, 5-6 εκπαιδευτικοί τής ίδιας βαθμίδας, που απασχολείστε σε παρεμφερείς δομές (π.χ. σχολείο, φροντιστήριο, ιδιαίτερα μαθήματα κ.α.).
Οι συναντήσεις αυτές στοχεύουν
1. στη διασφάλισης τής δικής σας ψυχικής ισορροπίας(π.χ. έλεγχος άγχους, θυμού κ.λπ.)
2. στην προσαρμογή σας στη νέα ψηφιακή κοινωνία
3. στην εκμάθηση μεθόδων αναγνώρισης, ιεράρχησης και επίλυσης των καθημερινών προβλημάτων που εμπεριέχει η συνύπαρξη τους με τους μαθητές.
Δάσκαλοι μας σε αυτή την αλληλεπίδραση είναι ο Λεβ Βιγκότσκι και ο Πάολο Φρέιρε.
Βασιλίσσης Σοφίας 137
Αθήνα 11521
Χάρτης >
+30 210 6468 333
mmavakal@yahoo.gr
Αν κάτι θυμάμαι ως παιδί είναι μια ασίγαστη δίψα να ακούω τους άλλους να εξιστορούν αποσπάσματα από τις ζωές τους. Παιδικοί έρωτες, εφηβικά φλερτ, γάμοι, γεννήσεις, χαρές, διάπλατα χαμόγελα, γιορτές αλλά και αποτυχίες, απογοητεύσεις, άγχη, αγωνίες, θάνατοι, βαθιές στεναχώριες ζωντάνευαν μπροστά μου σαν παραμύθια.
Στα χρόνια της εφηβείας μου ήμουν σχεδόν σίγουρη ότι με συγκινεί περισσότερο ο πόνος των ανθρώπων. Ιδιαίτερα, εκείνος που δρα υπόκωφα. Εκείνος που δε λέγεται, που δεν εξιστορείται, που κρύβεται βαθιά μέσα στη σιωπή. Εκείνος που ακινητοποιεί το βλέμμα, σφραγίζει τα χείλη και ταλαντεύει το σώμα .
Ήθελα να υπηρετήσω τον Άνθρωπο. Να φωτίζω το χαμόγελο του όταν η ζωή το σβήνει. Ακροβατώντας ανάμεσα στο Λόγο και τη Σιωπή βρέθηκα στο Πάντειο Πανεπιστήμιο. Στο νεοσύστατο τότε τμήμα Ψυχολογίας κατάλαβα ότι για να προσφέρω έπρεπε πρωτίστως να μελετήσω την Φύση τού Ανθρώπου και στη συνέχεια να αποκτήσω καθαρή αντίληψη, ορθή σκέψη και μονωμένο συναίσθημα .
Μετά το πτυχίο προσέγγισα και φοίτησα σε διάφορα ψυχοθεραπευτικά σχήματα. Με συνεπήρε ιδιαιτέρως εκείνο της Συμπεριφοριστικής και Γνωσιακής προσέγγισης. Ωστόσο η εφαρμογή του στο Ελληνικό χώρο μού έμοιαζε ημιτελής, μακροχρόνια, πολυέξοδη και ενίοτε κουραστική για τον εκάστοτε αναλυόμενο.
Αναζητούσα στα διαβάσματά μου μια ψυχολογία που να εφαρμόζει στην Ελληνική σκέψη, να αγκαλιάζει το Ελληνικό συναίσθημα. Βρέθηκα μπροστά σε αυτό που λέγεται «Διαλεκτική Ψυχολογία». Μεταφράζοντας τη θεωρία στην πράξη δημιουργήθηκε για πρώτη φορά στην χώρα μας , από την υπογράφουσα, μια σειρά ερωτηματολογίων και ψυχοτεχνικών που στοχεύουν στην ανάδειξη ενός ψυχογραφήματος, μίας «ψυχικής ακτινογραφίας». Αυτό που λέμε «να γνωρίσω τον εαυτό μου». Στη γνώση αυτής της ακτινογραφίας στηρίζεται κάθε συνειδητή προσπάθεια αλλαγής μας.
Αναγκαία για την εφαρμογή αυτού του μοντέλου ψυχολογικής προσέγγισης υπήρξε η κλινική και κοινωνική εμπειρία που απέκτησα παρατηρώντας, αναλύοντας και μελετώντας ψυχιατρικά και νευρολογικά πάσχοντες, νοσηλευόμενους στα αντικαρκινικά νοσοκομεία της Αθήνας, κοινωνικά ευπαθείς ομάδες όπως άνεργοι, μετανάστες, κακοποιημένες γυναίκες, έγκλειστοι, φυλακισμένοι.
Σήμερα, οι προβληματισμοί, τα συναισθηματικά και ψυχολογικά άλγη που μπορεί να παγιδεύουν, να εγκλωβίζουν ως και να απειλούν την επιβίωση σας σε ατομικό, δυαδικό και ομαδικό επίπεδο είναι η καθημερινή μου ενασχόληση.
Η εμπιστοσύνη σας με καθιστά μάχιμη και δυναμική. Το χαμόγελο σας δεν φωτίζει μόνον τα δικά σας πρόσωπα αλλά και τον δικό μου δρόμο ως κοινωνικό επιστήμονα. Είναι μια τεράστια ηθική ικανοποίηση και για τους δύο μας. Για εσάς που με εμπιστευτήκατε, για εμένα που σάς φρόντισα.